Turcja to nie tylko zachodnia część z kosmopolitycznym Stambułem, kurortami turystycznymi na wybrzeżu Morza Śródziemnego, Kapadocją czy naturalnymi basenami Pamukkale. Przy granicy z Syrią, Irakiem, Iranem, Armenią i Gruzją kraj ten stanowi niesamowitą mieszankę kulturowo-etniczną. To tutaj, wzdłuż Tygrysu i Eufratu, znaleźć można ślady kolebki naszej cywilizacji – Mezopotamii. Tu w cieniu ośnieżonych szczytów rozgrywały się ponoć historie wygnanych z raju Adama i Ewy, uciekającego przed potopem Noego oraz patriarchy Abrahama, czyli Ibrahima. To w końcu stąd pochodzą tulipany. Co warto zobaczyć na wschodzie Turcji?
Na styku kultur – Mardin
To miasto w kolorze miąższu brzoskwiń leży na zboczu góry w Anatolii – w pobliżu granicy z Syrią. Różnica poziomów między północnymi i południowymi jego zabudowaniami wynosi nawet do 150 m! W Mardin znajdziesz m.in. kamienne meczety ze strzelistymi minaretami, kościoły z wieżami dzwonniczymi oraz monastyry. O starożytnym charakterze miasta świadczą np. zabytkowe budynki Ulu Cami, czyli Wielkiego Meczetu liczącego ponad 800 lat czy Medresy Kasimiye. Charakterystyczna dla Mardin jest też zabudowa w stylu artukidzkim typowym dla dynastii pochodzenia turkmeńskiego panującej tu między XII-XVI wiekiem. Miasto oferuje także wspaniały widok na równiny Mezopotamii i wschodni specjał – syrop z korzenia lukrecji! Kupisz go na stoiskach na ulicach, np. handlowej Tellallar Çarşısı. Z Mardin naprawdę warto wybrać się na jednodniową wycieczkę do ruin starożytnej Dary oraz miejscowości Midyat.
Unikatowy klimat – Diyarbakir
Koniecznie wybierz się do tętniącego życiem miasta Diyarbakir, które słynie z radosnej atmosfery i wyjątkowo gościnnych mieszkańców. Must see są starożytne mury miejskie, czyli cytadela. Wraz ze swoimi 82 wieżami obronnymi, 4 bramami oraz tzw. Ogrodami Hevsel (tur. Hevsel Bahçeleri) wpisana została ona na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Z wysokiego na 12 metrów muru widać momentami błękitne wody Tygrysu! Warto wybrać się też na bazar, aby zobaczyć codzienne życie tutejszych mieszkańców. Wśród zabytków, które robią wielkie wrażenie, Diyarbakir możesz poszczycić się m.in. majestatycznym meczetem Ulu Cami. Powstał on w 639 r. na ruinach kościoła św. Tomasza. Na jego dziedzińcu znajdziesz m.in. fontannę. Ponoć jest to piąta pod względem wielkości świątynia świata.
Królewski grobowiec – góra Nemrut
Jednym z najbardziej charakterystycznych punktów Turcji Wschodniej jest góra Nemrut, nazywana Nemrut Dağı. Na jej szczycie, na wysokości ponad 2100 m n.p.m. znajduje się grób Antiocha I władcy dawnego królestwa Kommageny północnej Syrii i Eufratu. Grobowiec ten jest niezwykle ciekawy, ponieważ składa się z wielu kamiennych posągów ustawionych po obu stronach szczytu. Miejsce to uznawane jest za jedno z najbardziej niesamowitych stanowisk archeologicznych w Turcji (zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO)! Chociaż współcześnie kamienne rzeźby uległy erozji i ich kamienne głowy leżą rozrzucone na szczycie góry, naprawdę warto się tu znaleźć. Roztaczają się stąd wspaniałe widoki na równiny południowo-wschodniej Turcji. Jest to także zdecydowanie najbardziej znane i spektakularne miejsce w tej części kraju. Jeśli planujesz w okolicy spędzić kilka dni, możesz wybrać się na zorganizowaną przez lokalne biura podróży wycieczkę na wschód słońca oglądany w towarzystwie kamiennych strażników.
Najstarsza świątynia – Şanlıurfa
Okolice miejscowości Şanlıurfa to nie lada gratka nie tylko dla znawców biblii. To tutaj znajduje się jaskinia Abrahama, przez Żydów uznawanego za ich patriarchę, a przez muzułmanów za proroka İbrahima. Ze względu na usytuowanie w nim wykutej w skale groty, która jak się domniema była domem Abrahama/İbrahima, miasto ma charakter pielgrzymkowy. Przyciąga każdego roku licznych wyznawców obu tych religii. Aby ją zobaczyć, wybierz się do kompleksu Dergah. Znajdziesz tam również m.in. piękny kamienny meczet w stylu osmańskim. W okolicy Şanlıurfa ulokowane jest też niesamowite – wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – stanowisko archeologiczne Göbekli Tepe. Leży ono tuż obok wioski Örencik i zaledwie 15 km od miasta. Podróż z pewnością zostanie sowicie wynagrodzona – na miejscu zobaczysz pozostałości prehistorycznego sanktuarium z okresu neolitu. Znalezisko to uznaje się za najstarszą świątynię na świecie!
Nad największym jeziorem – Van
Złote krajobrazy Turcji Wschodniej gdzieniegdzie upstrzone są błękitem wielkich rzek i jezior. Największym zbiornikiem słodkowodnym jest jezioro Van. Nad jego brzegiem stoi młode miasto o tej samej nazwie. Sama miejscowość to idealny kierunek, aby poznać prawdziwe życie tutejszych mieszkańców. Do nocy czynne są tu restauracje i kawiarnie serwujące m.in. nieodzowne w Turcji kawę i herbatę. Tym, co przyciąga tu turystów, są jednak najbliższe okolice. Najważniejsze atrakcje to leżąca na jeziorze wyspa Akdamar, a także forteca Van i zamek Hoşap. Z czego wynika popularność wyspy Akdamar? Nie dość, że jest ona największa spośród wszystkich wysepek na jeziorze, to znajduje się na niej stary ormiański kościół. Kościół ten jest jednym z najważniejszych ośrodków wiary w Turcji. W 2007 r. stał się Muzeum Pamięci i wraz z Wyspą Akdamar został w 2015 r. wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Pałac w cieniu Araratu – Doğubayazıt
To leżące w pobliżu granicy z Iranem miasto znane jest przede wszystkim ze wspaniałego pałacu Ishaka Paszy, liczącego 7600 metrów kwadratowych. Na jego wygląd widoczny wpływ miały architektura seldżucka, perska i osmańska. Przyciąga uwagę przede wszystkim ornamentami i płaskorzeźbami. Pałac został zbudowany na wzór pałacu Topkapı i był wykorzystywany jako centrum administracyjne regionu przez około 200 lat. Składa się z 366 pokoi, haremu, selamlıku, dziedzińca, meczetu, kuchni, łaźni tureckiej i wielu innych miejsc. Przebywając w nim, można poczuć się jak bohaterowie „Księgi tysiąca i jednej nocy”! Wspaniałe wrażenie robią także widoki roztaczające się wokół pałacu. Usytuowany jest na płaskowyżu pomiędzy wzgórzami z widokiem na pobliską górę Ararat o niebagatelnej wysokości 5137 m n.p.m. Ta, opisana m.in. w Biblii góra, przyciąga wzrok swoim majestatycznym, ośnieżonym szczytem. Ponoć to właśnie na nim miała osiąść arka Noego! Jeśli lubisz aktywny wypoczynek i masz dobrą kondycję, możesz wziąć udział w trekkingu na szczyt tej góry. Wyprawa z przewodnikami trwa 3-4 dni i wymaga naprawdę solidnego przygotowania!
Armeńskie ślady – Ani
We Wschodniej Turcji warto odwiedzić ruiny miasta Ani. Miejsce to jest naprawdę fascynujące i wyjątkowe, co potwierdza fakt wpisania go na listę światowego dziedzictwa UNESCO! Uznaje się je za obowiązkowy punkt na mapie najważniejszych tureckich atrakcji turystycznych. Chociaż trzeba nadłożyć drogi, aby się tu dostać, warto. Na miejscu podziwiać można budynki z X i XI wieku, które służyły nie tylko mieszkańcom, ale też podróżnym podążającym Jedwabnym Szlakiem. Po inwazji Mongołów opustoszało. Zniszczenia Ani pogłębiły się również w wyniku potężnego trzęsienia ziemi w 1319 roku. Dziś wyrastające niejako z płaskowyżu budynki przyciągają nie tylko miłośników archeologii, ale też mocy nadprzyrodzonych. W Ani ponoć krążą ormiańskie duchy…
Ruiny Ani (Ani Ören Yeri) znajdują się 42 km od miasta Kars, na zachód od rzeki Arpaçay, która oddziela granicę turecko-armeńską. Ani jest największym stanowiskiem archeologicznym we wschodniej Anatolii. Miasto osiągnęło swój szczyt w okresie Bagratu, a jego populacja przekroczyła 100 tys. pod koniec X wieku. W późniejszym okresie, pod rządami Cesarstwa wschodniorzymskiego i Seldżuków, Ani straciło na znaczeniu wraz ze zmianą szlaków handlowych w XIV wieku, a pod koniec XVII wieku zostało całkowicie opuszczone. To, co przyciąga uwagę w Ani to przede wszystkim budowle charakterystyczne dla architektury religijnej, administracyjnej i cywilnej z tamtego okresu. Najważniejsze są mury otaczające miasto w jego starożytnym kształcie, katedra, most i meczet. W mieście zobaczysz też pozostałości świątyni ognia (ateşgede).
Słyszysz „Turcja” i przed oczami masz nadmorskie kurorty Morza Śródziemnego, Stambuł, Efez lub Pamukkale? Błąd! Wybierz się na wschód i odkrywaj tajemniczą, nieznaną Turcję.
Sprawdź loty i noclegi w Turcji
Artykuł powstał we współpracy z Türkiye Tourism Promotion and Development Agency.
