Japonia – kimono gejszy
Kimono to cały świat ukryty w warstwach jedwabiu, wzorów i gestów. Wersja noszona przez gejsze to arcydzieło rzemiosła. Składa się z kilku warstw, w tym nagajubanu (podszaty) i szerokiego pasa obi, który potrafi być dłuższy niż samo kimono.
Kimono wywodzi się z okresu Heian (794–1185), kiedy to stało się formalnym strojem dworskim, a z czasem zaczęło symbolizować klasę i subtelność japońskiej estetyki.
Gejsze uczą się przez lata, jak poruszać się i siedzieć w kimonie tak, by podkreślić jego elegancję. Każdy element stroju, łącznie z fryzurą i makijażem, niesie ze sobą znaczenie – np. wzór na kimonie często nawiązuje do pory roku lub wydarzenia.
📍 Gdzie zobaczyć? Najlepiej w Kioto – zwłaszcza w dzielnicy Gion. Podczas wieczornych pokazów sztuk gejsze występują w pełnych strojach i opowiadają swoją historię tańcem i muzyką.
Tradycyjnie pod kimonem nie nosi się nowoczesnej bielizny. Zamiast tego, gejsze (i nie tylko one) zakładają specjalne warstwy kimona – m.in. hadajuban i susoyoke, które przypominają halkę. Chodzi o to, by zachować gładki, elegancki wygląd sylwetki.
Wietnam – ào dài
Áo dài to długa tunika z rozcięciami po bokach noszona na spodnie. Nie tylko podkreśla sylwetkę, ale też pokazuje ogromny szacunek dla kultury i estetyki.
Strój ten powstał w XVII wieku, inspirowany strojami chińskimi, ale szybko zyskał własny, wietnamski charakter. Kolory i tkaniny niosą symboliczne znaczenia – panna młoda w dniu ślubu często zakłada czerwone áo dài, symbolizujące szczęście i powodzenie.
Áo dài przez dekady przechodził transformacje – w czasach kolonialnych był nawet zakazywany jako symbol oporu wobec francuskiej dominacji.
📍 Kiedy zobaczyć? Najlepsza okazja to święto Tet, czyli wietnamski Nowy Rok – wtedy całe ulice zamieniają się w kolorowy pokaz tradycyjnych strojów.
Indie – sari
Sari to nie sukienka ani tunika – to pas materiału długości nawet 9 metrów, który kobiety w Indiach potrafią owinąć wokół ciała w dziesiątki sposobów. To jeden z najstarszych znanych kobiecych strojów — jego historia sięga ponad 5000 lat — ma korzenie w starożytnej cywilizacji doliny Indusu.
Wzory, kolory i sposób drapowania sari mówią o regionie, pochodzeniu społecznym, okazji, a nawet statusie cywilnym kobiety. Sari może być skromne i proste albo bogato zdobione złotą nicią, haftem i cekinami.
📍 Gdzie zobaczyć? Na ulicach Mumbaju czy Delhi, ale też podczas hinduistycznych świąt jak Diwali lub Holi, gdy kobiety wybierają najpiękniejsze sari ze swojej garderoby.
W regionie Maharasztra kobiety noszą sari przypominające spodnie, by móc jeździć konno i pracować w polu.
Polska – strój krakowski
Strój krakowski to jeden z najbardziej reprezentacyjnych i rozpoznawalnych polskich strojów ludowych. Kobiety noszą białe bluzki z haftami i bufiastymi rękawami, kolorowe spódnice w kwiaty, ozdobne gorsety zdobione cekinami i koraliki, a na głowie – wianek lub chustę. Do tego obowiązkowo czerwone korale.
To strój, który powstał jako odświętna wersja ubioru chłopskiego z okolic Krakowa – z czasem zaczął symbolizować polskość, zwłaszcza podczas zaborów. W XIX wieku strój krakowski pełnił funkcję narodowego kostiumu reprezentacyjnego – nosił go m.in. Tadeusz Kościuszko jako wyraz patriotyzmu, a w czasach Młodej Polski strój krakowski był tak idealizowany, że noszono go nawet… na salonach w Paryżu.
📍 Kiedy zobaczyć? Na dożynkach, odpustach i w muzeach etnograficznych. W Krakowie podczas Emaus i Rękawki stroje krakowskie królują na ulicach.
Niemcy – dirndl
Dirndl wywodzi się ze strojów służby domowej w XIX-wiecznej Austrii i Bawarii, zanim został przejęty przez mieszczaństwo jako ubiór folkowy. Swoje drugie życie zyskał na Oktoberfeście.
Kobiety noszą go dziś chętnie jako modny, ale tradycyjny strój festiwalowy. Składa się z gorsetu, bluzki, fartucha i spódnicy – może być skromny lub bardzo ozdobny. Ciekawostką jest symbolika fartucha: zawiązany z lewej oznacza pannę, z prawej – mężatkę, a z tyłu – wdowę lub kelnerkę.
📍 Gdzie zobaczyć? W Monachium podczas Oktoberfestu – setki tysięcy kobiet zakładają wtedy dirndle w różnych wersjach: od klasycznych po współczesne.
Hiszpania – traje de flamenca
Strój flamenco to prawdziwa eksplozja kolorów, falban i emocji. Powstał w Andaluzji, noszony pierwotnie przez kobiety ze środowisk cygańskich i wiejskich, dziś to symbol południowej Hiszpanii.
Choć dziś kojarzony z festiwalami, zyskał popularność na początku XX wieku podczas targów rolniczych, gdzie kobiety robotników nosiły go jako praktyczną, ale efektowną odzież.
Obcisła suknia z falbanami podkreśla ruch podczas tańca flamenco. Dopełniają ją mantyla i wachlarz – oba mają długą tradycję i funkcję nie tylko ozdobną, ale też praktyczną.
📍 Gdzie zobaczyć? Feria de Abril w Sewilli to najbarwniejszy festiwal w regionie – z paradami konnych powozów, muzyką i kobietami w tradycyjnych flamenco sukniach.
Mantyla, koronowa chusta noszona z tradycyjnym strojem flamenco, ma też swoje miejsce w watykańskim protokole. Podczas audiencji u papieża kobiety zobowiązane są do noszenia czarnej mantyli i sukni jako wyrazu szacunku – wyjątek stanowią tylko królowe i księżne katolickie, które mają tzw. „przywilej bieli” i mogą założyć wersję w bieli.
Meksyk – strój Tehuany
Ten wyjątkowy strój pochodzi z regionu Oaxaca i jest związany z kulturą Zapoteków. Zyskał światową sławę dzięki Fridzie Kahlo, która chętnie go nosiła, manifestując przywiązanie do korzeni i kobiecej siły.
Strój Tehuany wyraża matriarchalną strukturę społeczności Tehuantepec, gdzie kobiety odgrywają centralną rolę gospodarczą i społeczną.
Składa się z haftowanej bluzki (huipil), szerokiej spódnicy i chusty rebozo. Zdobienia są bogate, kolorowe i pełne symboliki – kwiaty, ptaki, liście. Biżuteria i fryzura są równie ważne – całość ma emanować dumą i kobiecością.
📍 Gdzie zobaczyć? Podczas festiwalu Guelaguetza w lipcu – to wielkie święto folkloru Meksyku, gdzie każda grupa etniczna prezentuje swój strój i taniec.
Boliwia – pollera
Pollera to tradycyjna, wielowarstwowa spódnica noszona przez kobiety z grupy Aymara i Quechua. Choć pollera została narzucona przez hiszpańskich kolonizatorów, kobiety andyjskie przekształciły ją w manifestację tożsamości i siły kulturowej.
Kobiety łączą pollery z eleganckimi bluzkami, ozdobnymi szalami i… melonikiem! Kapelusz to znak rozpoznawczy – jego ustawienie mówi, czy kobieta jest wolna, zamężna czy jest wdową.
📍 Gdzie zobaczyć? W La Paz, podczas święta Gran Poder – ogromnej parady z tańcem, muzyką i strojami, które lśnią na słońcu jak dzieła sztuki.
Kenia – strój Masajek
Masajskie kobiety to kwintesencja siły i tradycji. Ich ubiór to zazwyczaj kolorowe płótno (shuka) owinięte wokół ciała, ale najważniejsze są ozdoby – koralikowe naszyjniki, bransolety i kolczyki, których tworzenie to ważna część kobiecego życia.
Biżuteria Masajek to forma społecznego kodu. Każdy kolor koralików ma znaczenie: czerwony to odwaga, biały – pokój, niebieski – woda. Kobiety uczą się przekazu symboli od najmłodszych lat.
📍 Gdzie zobaczyć? W wioskach Masajów na pograniczu Kenii i Tanzanii np. w rejonie Ngorongoro lub przy Parku Narodowym Amboseli.
Grecja – kreteński strój kobiecy
Tradycyjny kobiecy strój z Krety to prawdziwa mozaika wpływów: bizantyjskich, weneckich i lokalnych. Kobiety zakładały długie spodnie, na to spódnicę i dwa fartuchy – z przodu i z tyłu – haftowane w czerwone pasy.
Do tego krótki, czarny żakiet z ozdobnymi złotymi haftami i elegancka chusta. Strój był symbolem pracowitości, honoru i lokalnego patriotyzmu.
Strój ten odzwierciedla dawne społeczne podziały – ilość i jakość haftów zdradzały zamożność rodziny i pozycję kobiety w lokalnej hierarchii.
📍 Kiedy zobaczyć? Podczas panigiria – lokalnych świąt patronów – w wioskach na południu Krety, szczególnie w regionie Sfakia.
