Berlin Brama Brandenburska — historia
Brama Brandenburska została wzniesiona w latach 1788–1791 z inicjatywy króla Prus Fryderyka Wilhelma II. Miała być Bramą Pokoju – inspirowaną ateńskim Propylejami – prowadzącą do alei Unter den Linden, jednej z najbardziej reprezentacyjnych arterii Berlina. Zaprojektował ją Carl Gotthard Langhans, a na jej szczycie umieszczono kwadrygę – rydwan ciągnięty przez cztery konie, kierowany przez boginię pokoju Eirene (później zinterpretowaną jako Wiktoria).
W XIX wieku Brama stopniowo zyskiwała nową symbolikę: zamiast pokoju – potęga. Po zajęciu Berlina przez Napoleona w 1806 roku kwadryga została zdemontowana i wywieziona do Paryża jako trofeum. Powróciła dopiero w 1814 roku po zwycięstwie nad cesarzem Francuzów – już nie jako znak pokoju, lecz triumfu militarnego.
Brama Brandenburska jako symbol podziału i jedności
XX wiek okrutnie naznaczył ten zabytek. W czasie II wojny światowej Brama została mocno uszkodzona – przetrwała jednak naloty i walki uliczne. Po wojnie znalazła się w strefie radzieckiej, dokładnie na granicy między Wschodnim a Zachodnim Berlinem. Od 1961 roku, po wzniesieniu Muru Berlińskiego, dostęp do Bramy był niemożliwy — stała się symbolem zamknięcia, muru i zimnej wojny.
To właśnie przed Bramą Brandenburską Ronald Reagan w 1987 roku wypowiedział słynne słowa: „Mr. Gorbachev, tear down this wall!” (Panie Gorbaczow, niech pan zburzy ten mur!). Kiedy mur faktycznie upadł w 1989 roku, to właśnie tutaj berlińczycy – zarówno ze Wschodu, jak i Zachodu – tańczyli i świętowali zjednoczenie. Brama stała się symbolem nowego początku.
Architektura Bramy Brandenburskiej
Brama Brandenburska to klasyczne dzieło architektury – ale wcale nie zimne i anonimowe. Ma dokładnie 26 metrów wysokości, 65,5 metra szerokości i 11 metrów głębokości. Tworzy ją 12 doryckich kolumn, z sześcioma przejściami – środkowe było zarezerwowane niegdyś wyłącznie dla rodziny królewskiej.
Kwadryga na szczycie – rzeźba Johanna Gottfrieda Schadowa – została kilkukrotnie zrekonstruowana. Dziś w dłoni bogini zobaczymy nie gałązkę oliwną, lecz pruski orzeł i żelazny krzyż – dodane po powrocie z Paryża jako znak politycznego triumfu.
Istnieje legenda, że rzeźbiarz Schadow umieścił podobiznę swojej kochanki w twarzy bogini — co miało się spotkać z dezaprobatą króla.
Praktyczne informacje dla zwiedzających
- Lokalizacja: Pariser Platz, 10117 Berlin – dosłownie w centrum miasta.
- Dojazd: S- i U-Bahn do stacji Brandenburger Tor. Linie S1, S2, S25, U5.
- Godziny otwarcia: Brama jest dostępna 24/7 – to przestrzeń publiczna.
- Oświetlenie: Najlepsze zdjęcia zrobisz rano lub wieczorem, gdy światło miękko podkreśla strukturę kolumn.
- Zwiedzanie z przewodnikiem: Dostępne są spacery tematyczne, w tym „Berlin historyczny” lub „Mur Berliński i zjednoczenie” – warto je rozważyć, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej.
- Wstęp wolny: Oczywiście – to punkt dostępny dla każdego, bez biletów.
Odkryj tajemnice Berlina
Brama Brandenburska w Berlinie — jak ją zwiedzać i co zobaczyć wokół
Zwiedzanie Bramy Brandenburskiej trwa kilka minut – to monument, którego nie wchodzi się do środka, lecz który się podziwia. Ale wokół znajdziesz mnóstwo fascynujących punktów:
- Pariser Platz – plac przed Bramą, dziś zrewitalizowany, otoczony ambasadami i luksusowymi hotelami, w tym słynnym Hotel Adlon.
- Memoriał Pomordowanych Żydów Europy – położony tuż obok, poruszająca instalacja z ponad 2 700 betonowych bloków.
- Reichstag – niemiecki parlament, kilka minut spacerem – z przeszkloną kopułą dostępna dla turystów.
- Tiergarten – rozległy park idealny na spacer i odpoczynek, dawny królewski teren łowiecki.
Wieczorem warto wrócić – Brama jest wtedy pięknie podświetlona
Brama Branderburska — ciekawostki
- Napoleon był pierwszym „złodziejem” kwadrygi – zabrał ją do Luwru jako łup wojenny.
- Kwadryga wróciła w… 12 skrzyniach – w 1814 roku, triumfalnie przez Berlin.
- Ronald Reagan przemawiał w 1987 roku tuż obok Bramy, a jego słowa przeszły do historii.
Brama Brandenburska w popkulturze, sztuce i literaturze
Brama pojawia się w dziesiątkach filmów, od klasycznych dramatów po współczesne thrillery. Stała się też tłem dla koncertów, np. The Wall Rogera Watersa, zorganizowanego tuż po zjednoczeniu.
W literaturze opisywana jako „niemy świadek historii” – pojawia się m.in. w książkach Christophera Isherwooda i Alfreda Döblina. Jej symboliczne znaczenie analizują historycy, artyści, a także turyści, robiąc zdjęcia pod nią każdego dnia.
Jeśli zaciekawiły Cię informacje w tym artykule, sprawdź również: Notre Dame, Sagrada Familia, Machu Picchu, Statua Wolności, Wielki Mur Chiński i Wieża Eiffla. Wszystkie publikacje o ikonach architektury, znajdziesz tutaj.
