Gdzie leży Szwajcaria?
Szwajcaria znajduje się w samym sercu Europy Zachodniej i graniczy z pięcioma państwami: Niemcami na północy, Austrią i Liechtensteinem na wschodzie, Włochami na południu oraz Francją na zachodzie. Mimo braku dostępu do morza, Szwajcaria obfituje w malownicze jeziora, w tym Genewskie i Zuryskie.
Warto wiedzieć, że Szwajcaria nie jest członkiem Unii Europejskiej, choć utrzymuje z nią bliskie relacje gospodarcze. Kraj podzielony jest na 26 kantonów, z których każdy ma pewną autonomię.
Jeśli chodzi o stolicę, to wbrew powszechnej opinii nie jest nią Zurych, lecz Berno, gdzie znajduje się siedziba szwajcarskiego rządu federalnego. Podróż samolotem z Warszawy do Zurychu trwa około 2 godzin, co sprawia, że Szwajcaria jest świetnym kierunkiem nawet na krótki wyjazd. Zurych doskonale nadaje się na city break, łącząc możliwości zwiedzania z relaksem nad jeziorem. Rejony alpejskie, takie jak Zermatt czy Interlaken, to idealny wybór na dłuższe wakacje. Znajdziesz tam zapierające dech w piersiach widoki, trasy trekkingowe i wiele zimowych atrakcji.
Okiem podróżnika
Tym, co pamiętam najlepiej ze swojej pierwszej podróży do Szwajcarii, są góry. Jechaliśmy jeszcze „po płaskim” i byliśmy pewni, że to, co widzimy w oddali, to dziwne formacje chmur. Dopiero po bliższym przyjrzeniu się dostrzegliśmy, że to ośnieżone szczyty Alp, widziane z ogromnej odległości. Wrażenie? Piorunujące. Tak samo imponujące były ciągnące się kilometrami tunele wydrążone w górskich wnętrzach.
Kolejną rzeczą są ceny… czekolady. Chociaż szwajcarskie sklepy są dość drogie jak na polską kieszeń, czekoladę można było kupić wszędzie, za grosze. Muszę przyznać, że nawet ta najtańsza była wyborna.
Kinga Piętka
Atrakcje i co warto zobaczyć w Szwajcarii
Szwajcaria, mimo niewielkich rozmiarów, przyciąga turystów licznymi atrakcjami. Kraj ten znany jest z wysokich szczytów Alp, spokojnych jezior i urokliwych średniowiecznych miasteczek. Niezależnie od tego, czy interesujesz się przyrodą, historią czy nowoczesną architekturą, w Szwajcarii znajdziesz wiele interesujących miejsc. Oto kilka z nich, które warto uwzględnić w planie podróży:
Jezioro Genewskie
Jezioro Genewskie (dawniej Jezioro Lemańskie) leży na terenie Szwajcarii i Francji. i jest największym jeziorem w Alpach i w całej Europie Zachodniej. Jezioro Genewskie nie zostało uznane największym jeziorem w Szwajcarii ze względu na obszar należący również do Francji. Według naukowców, istnieć będzie jeszcze tylko 40 do 60 tysięcy lat, kiedy zostanie zapełnione osadami. Nad jeziorem leżą miasta Genewa, Lozanna i Nyon oraz liczne ośrodki turystyczne, wypoczynkowe, sportowe i uzdrowiskowe.
Jedną z najciekawszych miejscowości nad J. Genewskim jest znane z festiwali Montreux. Warto zatrzymać się tu na Place du Marché przy pomniku Freddiego Mercury’ego, który spędził tu ostatnie lata życia i mawiał, że jeśli szukasz pokoju ducha, przyjedź do Montreux. Plotka głosi, że nad jeziorem rozrzucono prochy wokalisty grupy Queen. Jego pomnik stoi obok miejsca, gdzie podczas koncertu Franka Zappy spłonęło stare kasyno, a dym z tego pożaru unoszący się nad taflą jeziora natchnął muzyków Deep Purple do stworzenia przeboju „Smoke on the Water”. Na przedmieściach sąsiedniego Vevey ciekawym miejscem jest La-Tour-de-Peilz, mały port rybacki i zamek otoczony murami obronnymi z basztami, w bliskim sąsiedztwie uroczego starego miasta, wszystko w średniowiecznym stylu. Miejsce to jest znane również ze Szwajcarskiego Muzeum Gier i założonego przez wywodzącą się stąd firmę Nestle Muzeum Żywności.
Alpejskie świstaki
Aby sprawdzić, czy szwajcarskie świstaki rzeczywiście „zawijają w te sreberka”, trzeba z Montreux wybrać się na szczyt Rochers-de-Naye, gdzie znajduje się Marmottes-Paradis – Raj Świstaków, w którym na specjalnych wybiegach i w tunelach można przyglądać się świstakom, w różnych rozmiarach i gatunkach, kamczackim, syberyjskim, himalajskim i północnoamerykańskim. Wybrzeża jeziora między Montreux i Lozanną zajmują tarasowe winnice regionu Lavaux. W Lozannie warto zwrócić uwagę na polskie akcenty, gdyż mieszkało tu wielu znanych Rodaków. Godne uwagi jest z pewnością Muzeum Olimpijskie, gdyż to właśnie tu rezyduje Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Jadąc dalej wzdłuż wybrzeża do Genewy trafiamy do Nyon, gdzie siedzibę ma UEFA i można obejrzeć sporo rzymskich ruin.
Lago Maggiore
Jezioro Maggioreto największe ze tutejszych jezior. Tylko jedna piąta jego powierzchni mieści się na terytorium Szwajcarii, reszta we Włoszech. Główne miejscowości na wybrzeżu tego zbiornika wodnego to Locarno i Ascona po stronie szwajcarskiej.
Zamek Chillon
Ten średniowieczny zamek na brzegu Jeziora Genewskiego to jedna z najczęściej odwiedzanych atrakcji Szwajcarii. Jego historia sięga XI wieku, a imponująca architektura przyciąga turystów z całego świata.
Matterhorn
Ta charakterystyczna, piramidalna góra jest symbolem Szwajcarii. Znajduje się w Alpach Pennińskich, na granicy szwajcarsko-włoskiej. Miasteczko Zermatt u jej podnóża to popularny ośrodek narciarski i baza wypadowa dla wspinaczy.
Jungfraujoch
Znane jako „Dach Europy”, to najwyżej położona stacja kolejowa w Europie. Znajduje się na wysokości 3454 m n.p.m. i pozwala podziwiać wspaniałe widoki na Alpy Berneńskie.
Które kantony w Szwajcarii odwiedzić?
Gryzonia
Nasz przegląd zaczynamy od Kantonu Gryzonia, zwanego z niemiecka Graubünden, z francuska – Canton des Grisons, z włoska Cantone dei Grigioni i w używanym w Szwajcarii języku retoromańskim – Chantun Grischun. Stolicą Gryzonii jest Chur, najstarsze miasto Szwajcarii,w którym znajdziemy XII-wieczną katedrę i muzeum retoromańskie. Inne znane szeroko na świecie miasta tego kantonu to Davos i St. Moritz.
Jak wiele regionów wchodzących w skład obecnej Szwajcarii Gryzonia ma skomplikowaną historię, sięgającą starożytności, pełną konfliktów i buntów. W skład Związku Helweckiego weszła dopiero na początku XIX wieku. Jedna piąta powierzchni regionu to lasy, oczywiście górskie lasy. Góry i lasy przecinają doliny rzek Ren, który ma tu swoje źródła i Inn. Najsławniejsze tutejsze ośrodki turystyczne to Davos, Arosa, Laax i Sankt Moritz.
Najbardziej znane atrakcje związane są właśnie z górami – zaprasza Szwajcarski Park Narodowy i Park Natury Ela, Uskok Glarus, górski obszar z listy światowego dziedzictwa UNESCO, oraz również umieszczony na tej liście kursujący w Alpach pociąg Bernina Express. Oprócz niego, w Szwajcarii możesz przejechać się innymi panoramicznymi pociągami, w tym Glacier Express. Więcej o nich (i nie tylko!) przeczytasz w naszym artykule o szwajcarskich pociągach. Najwyższy alpejski szczyt Gryzonii to Piz Bernina o wysokości 4049 m. Z łańcuchów górskich Albula, Silvretta, Masywu Bernina, Rätikonu i Alpy Lepontyńskich ześlizgują się lodowce.
Valais
Na kanton ten mówi się po niemiecku Wallis, po włosku – Vallese, i w retoromańskich (romansz) – Vallais. Jego stolicą jest Sion. Przez cały obszar kantonu rozciąga się Dolina Rodanu, który wypływa z lodowca w pobliżu Oberwaldu. Jedną z najbardziej znanych miejscowości turystycznych jest tu Zermatt położony u stóp Matterhornu (wys. 4477 m n.p.m.). Ten szczyt jest chyba najbardziej znany, ale na obszarze tego kantonu znajduje się pół setki szczytów górskich ponad cztery tysiące metrów. Najwyższy to Dufourspitze – 4638 m n.p.m. Nie brakuje oczywiście i lodowców. Alpy Pennińskie i Alpy Berneńskie na północy przyciągają turystów i alpinistów z całego świata. Oprócz turystyki Valais jest znany z produkcji wina. Przoduje w tej dziedzinie w Szwajcarii.
Ticino
Zwany z polska także Tessyn, kanton jest najdalej na południe wysuniętym kantonem Szwajcarii. Tereny Ticino zostały zajęte przez Szwajcarów w XV i na początku XVI w. W 1803, czyli w tym samym roku, co Gryzonia kanton Ticino przystąpił do Konfederacji Szwajcarskiej jako pełnoprawny członek. Tutaj najczęściej spotykanym językiem miejscowych jest włoski. Tylko w jednej z gmin obowiązuje niemiecki. Najważniejsze miasta to Lugano, Locarno i stolica kantonu Bellinzona. Być może nie każdy wie, że to właśnie z Ticino pochodziło wielu sławnych architektów epok renesansu i baroku oraz późniejszych: Francesco Borromini, Matteo Castelli, Giovanni Catenazzi, Carlo Maderna, Rino Tami, Tita Carloni, Luigi Snozzi czy Mario Botta.
Ticino to malownicze doliny, jeziora, łagodny, śródziemnomorski już klimat (najbardziej słoneczny ze szwajcarskich kantonów) i podobna roślinność. Spacerujemy tutaj wśród palm, cyprysów, oleandrów, rododendronów, drzew oliwnych i cytrynowych, zaś na promenadzie w Locarno można nawet zerwać z drzewa banana. To właśnie bujna południowa już flora jest jedną z głównych atrakcji turystycznych regionu. Warto odwiedzić parki miejskie w Locarno i Lugano, skwery i ogrody, wyspę Brissago, zamienioną w wielki ogród botaniczny.
Oberland Berneński
Po niemiecku zwana Berner Oberland, z francuska – Oberland Bernois, w retoromańskim Surselva Bernaisa – to kraina geograficzna i historyczna w szwajcarskim kantonie Berno, teren wyżyn obejmujący Alpy Berneńskie i okolice jezior Thun i Brienz, w południowo-wschodniej części tego kantonu. Jest znanym regionem turystycznym. Szwajcarzy mieszkający w tym regionie mówią innym dialektem j. niemieckiego, zwanym wysokoalemańskim, podczas gdy pozostała ludność kantonu, używa górnoalemańskiego. Oberland Berneński był kiedyś odrębnym kantonem, jednak Napoleon, który najpierw go odłączył, potem znów przyłączył do kantonu Berno.
Poznawanie Berneńskiego Oberlandu najlepiej zaczynać od miejscowości Interlaken, położonej pomiędzy jeziorami Thun i Brienz. Ta piękna okolica zwana jest niekiedy Riwierą Berneńskiego Oberlandu. Jeziora świetnie nadają się do sportów wodnych, żeglowania, windsurfingu i innych wyczynów. Z Interlaken turyści wyruszają w Alpy Berneńskie, przede wszystkim na szczyty tzw. „Wielkiej Trójki” (Dreigestim) czyli Eiger (3970 m n.p.m.), Mönch (4107 m n.p.m.) i Jungfrau (4158 m n.p.m). Z Interlaken można się także przejechać koleją do Jungfraujoch, najwyższej położonej stacji kolejowej Europy.
Atrakcją przyrodniczą jest Rezerwat Jezioro Thun-Hohgant, na obszarze od brzegów jeziora Thun do szczytów Eiger, Mönch i Jungfrau. Na jego terenie znajduje się ciekawy system jaskiń (wśród nich jaskinie Beatus i Bärloch). Na terenie Berneńskiego Oberlandu warto udać się w pieszą wędrówkę, którymś z licznych szlaków, np. w okolicach Grindelwaldu gdzie jest 300 km tras, lub w regionie Jungfrau – ponad 500 km, w okolicach Adelboden – 300 km. Warto zwiedzić górskie obszary w Adelboden-Frutigen. Można tu podziwiać m.in. wysokie na 600 m wodospady Engstligen, liczne górskie jeziora czy otwarty cały rok alpejski ogród „Höreli”, w którym znaleźć można około 700 alpejskich kwiatów i ziół.
Zimą Berneński Oberland zaprasza oczywiście na narty a warunki są tu doskonałe. Najsłynniejszym kurortem narciarskim regionu (i jednym z najsłynniejszych w całej Szwajcarii) jest Gstaad. To jeden z najbardziej luksusowych ośrodków narciarskich w Europie. To miejscowość wolna od ruchu samochodowego, pełna luksusowych hoteli, sklepów i restauracji. Sezonowo zamieszkuje w niej wielu bogaczy i celebrytów. Poza Gstaad, znane są ośrodki Grindelwald-First, Kleine Scheidegg-Männlichen oraz Mürren-Schilthorn. Oferują razem 213 km tras oraz 150 km zimowych szlaków wędrownych. Na nartach jeździć można oczywiście i gdzie indziej, np. w Lauberhorn, Lenk-Simmental, Adelboden Lenk i Kandertal. Najważniejsze kurorty zebraliśmy w odrębnym wpisie – najlepsze ośrodki narciaskie w Szwajcarii.
Szwajcaria Centralna
Kraina podzielona na Centrum i Oberland, kolebka konfederacji szwajcarskich kantonów. Do Centralnej Szwajcarii zalicza się zwykle kantony: Lucerna, Uri, Schwyz, Unterwalden oraz Zug. Najsłynniejszym jeziorem w tej części Szwajcarii jest Jezioro Czterech Kantonów. Zalążek Związku Helweckiego tworzyły w 1291 roku właśnie kantony Uri, Schwyz, Unterwalden, do których dołączyła w 1332 r. – Lucerna. Lucerna jest największym miastem tego regionu, zwanego czasem „prawdziwą Szwajcarią”. Do miasta najłatwiej dostać się koleją – pociągi z Zurychu odjeżdżają co godzinę.
Miasto leży na zachodnim brzegu Jeziora Czterech Kantonów, Vierwaldstättersee, u podnóża pasma górskiego Alp Urneńskich. Kusi sporą liczbą, średniowiecznych i późniejszych zabytków, m. in. kościołem Franciszkanów z XIII w. fortyfikacjami z XV w., starymi mostami, jak również muzeami, w tym Picassa i Wagnera.
Najważniejsze miasta do odwiedzenia w Szwajcarii
Jeśli wolisz zwiedzać miasta, to Szwajcaria również Cię nie zawiedzie i na pewno będzie doskonałym miejscem na city break. Oto trzy, które szczególnie warto odwiedzić:
Zurych
Dzięki temu, że Zurych położony jest nad Jeziorem Zuryskim oraz rzekami Limmat i Sihl, stanowi świetny kierunek na letni wypoczynek. Możesz wybrać się w rejs, obserwując malownicze krajobrazy. Wolisz aktywny odpoczynek? W Zurychu rozrzucone wzdłuż brzegów jeziora i rzek są naturalne kąpieliska. Wstęp na najstarsze z nich – Flussbad Unterer Letten czy na basen na rzece Limmat Au-Höngg jest bezpłatny! Za symboliczną opłatą wejdziesz na przykład na plażę Tiefenbrunnen czy na kąpielisko Utoquai lub Enge. Planujesz wycieczkę za miasto? Postaw na urokliwe Rapperswil – miasto róż, winnicę Höcklistein czy wysepkę Ufenau. Panoramę okolicy zobaczysz z punktu widokowego na górze Uetliberg.
Warto tu zobaczyć:
- Altstadt (Stare Miasto) z wąskimi uliczkami i średniowiecznymi budynkami;
- Bahnhofstrasse – główną ulicę handlową;
- Kunsthaus – muzeum sztuki z imponującą kolekcją dzieł europejskich artystów;
- Jezioro Zuryskie, gdzie można odpocząć i podziwiać panoramę miasta.
Genewa
Jak na warunki szwajcarskie, Genewa to prawdziwa metropolia. Drugie po Zurichu co wielkości miasto w tym kraju. Miasto sławne z wielu wydarzeń, umów międzynarodowych i konwencji. Jedno z najbardziej kosmopolitycznych miast na świecie – ponad połowa mieszkańców posiada zagraniczny paszport. W Genewie mieszczą się siedziby wielu organizacji międzynarodowych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych (siedziba europejska), Światowa Organizacja Zdrowia, Międzynarodowa Organizacja Pracy, Światowa Organizacja Handlu, Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca czy CERN. Odbywa się tu jedna z największych i najważniejszych wystaw motoryzacyjnych – Salon International de l’Auto.
Najważniejsze zabytki w mieście to katedra Saint Pierre, ewangelicko-reformowana, z XII-XV wieku, w stylu gotyckim, klasycystyczna fasada z XVIII wieku oraz audytorium Kalwina, niewielka kaplica z XV wieku, wzniesiona w stylu surowego gotyku. Warta odwiedzenia jest także zabytkowa XVIII-wieczna dzielnica Carouge.
Berno
Stolica Szwajcarii, to miasto, którego starówka, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, otoczona jest zakolem rzeki Aare, co nadaje jej niezwykle malowniczy charakter. Miasto jest mniejsze niż Zurych czy Genewa, ale pełni kluczowe funkcje polityczne jako siedziba szwajcarskiego rządu i parlamentu. Mimo swojej roli, Berno zachowuje spokojną i przyjazną atmosferę.
Do najważniejszych atrakcji Berna należy wieża zegarowa Zytglogge, która co godzinę ożywa spektakularnym przedstawieniem ruchomych figur. Wartym odwiedzenia jest także Bärengraben, czyli słynny Park Niedźwiedzi nad rzeką, będący domem dla symboli miasta. Koniecznie zobacz również gotycką katedrę Berner Münster, z najwyższą wieżą w Szwajcarii, oferującą panoramiczne widoki na miasto i Alpy. Odwiedź także Dom Alberta Einsteina, gdzie fizyk mieszkał i pracował nad teorią względności, oraz Pałac Federalny (Bundeshaus), siedzibę szwajcarskiego rządu.
- Zytglogge – średniowieczna wieża zegarowa;
- Bundeshaus – siedziba szwajcarskiego parlamentu;
- Bärengraben – historyczny wybieg dla niedźwiedzi, symbolu miasta;
- Einstein-Haus – dom, w którym mieszkał Albert Einstein.
Bazylea
Bazylea, położona w miejscu, gdzie spotykają się granice Szwajcarii, Francji i Niemiec, to miasto o niezwykle bogatej historii i dynamicznej scenie kulturalnej. Jest trzecim co do wielkości miastem Szwajcarii i ważnym ośrodkiem gospodarczym, zwłaszcza w przemyśle farmaceutycznym i chemicznym. Przez miasto przepływa Ren, dzieląc je na dwie części i będąc ważną arterią transportową oraz rekreacyjną.
Bazylea słynie z imponującej liczby muzeów – ma ich ponad 40, w tym renomowaną Fundację Beyeler, Muzeum Sztuki (Kunstmuseum Basel) z bogatą kolekcją sztuki od średniowiecza po współczesność, oraz Muzeum Papiernictwa i Drukarstwa. Spacer po urokliwej starówce prowadzi do symbolu miasta, czerwonej katedry (Basler Münster), zbudowanej z czerwonego piaskowca, z dwoma wysokimi wieżami i malowniczym dziedzińcem. Koniecznie przejdź się przez historyczny Mittlere Brücke, jeden z najstarszych mostów na Renie. Miasto jest również gospodarzem słynnych targów sztuki Art Basel.
- Rathaus – renesansowy ratusz z charakterystyczną czerwoną fasadą;
- Kunstmuseum Basel – najstarsze publiczne muzeum sztuki na świecie;
- Münster – katedrę z XI wieku;
- Rhine – rzekę przecinającą miasto, popularną wśród mieszkańców i turystów.
Lugano
Nazywane miastem parków, kwiatów i willi Lugano jest jednocześnie trzecim pod względem wielkości centrum finansowym Szwajcarii. Codziennością są tu więc zarówno wielomilionowe transakcje w licznych bankach, jak również spacery nad brzegiem zachwycającego jeziora o takiej samej nazwie jak miasto. Historyczne centrum miasta – dzięki zakazowi ruchu samochodów – sprzyja podziwianiu zabytkowej architektury lombardzkiej i odpoczynkowi przy kawiarnianych stolikach. Spokoju nie zabraknie także w licznych parkach z subtropikalną roślinnością, np. Parco Civico czy Belvedere Gardens nad jeziorem. Wśród zieleni znajdziesz tam również nowoczesne rzeźby. Uważasz, że sztuki nigdy dość? Wybierz się do Museo Cantonale d’Arte, aby podziwiać dzieła malarzy takich jak Klee, Renoir i Degas.
W położonym tuż przy granicy z Włochami Lugano latem panują przyjemne temperatury sprzyjające nie tylko relaksowi w cieniu drzew oliwnych, ale też górskim wędrówkom. Celów wycieczek z pewnością nie zabraknie! Wybierz się na Monte San Salvatore, Monte San Giorgio, Monte Generoso lub Monte Brè i zobacz z góry jezioro oraz najpiękniejszą panoramę w tej części Szwajcarii. Po drodze zatrzymaj się w tradycyjnych alpejskich wioskach, np. Brè lub Carona, aby zobaczyć z bliska przykłady typowej dla tych okolic architektury. Chcesz spojrzeć na miasto z perspektywy wody? Wybierz się w rejs statkiem wycieczkowym lub wynajmij łódkę. Panoramę możesz również podziwiać podczas wycieczki rowerowej trasą prowadzącą dookoła Lago di Lugano – zarówno po szwajcarskiej, jak i włoskiej stronie.
Lucerna
Od wodnych aktywności wolisz górskie wycieczki? Okolica obfituje w trasy trekkingowe i wspinaczkowe z widokami zapierającymi dech w piersiach. Wybierz się na wiszący most TITLIS Cliff Walk i poczuj adrenalinę, krocząc 500 metrów nad ziemią na wysokości ponad 3000 metrów n.p.m. Lubisz ruch? Przejdź chociaż jeden z etapów nowej trasy trekkingowej Tell-Trail. W sezonie letnim, możesz też wjechać kolejką linową na Stanserhorn i zjeść kolację w obrotowej restauracji na szczycie góry. Pamiętaj o rezerwacji!
Podróżujesz do Lucerny z dziećmi? Wybierzcie się na masyw górski Pilatus, do największego w Szwajcarii parku linowego Fräkmüntegg słynącego z rozciągającej się z stamtąd panoramy. Możecie też wjechać najbardziej stromą kolejką linową na świecie do wioski Stoos, a następnie udać się pieszo lub wjechać wyciągiem krzesełkowym na taras widokowy Fronalpstock. Widać stamtąd dziesięć jezior i niezliczone alpejskie szczyty
Locarno
To najniżej położone miasto Szwajcarii (205 m n.p.m.). Tu, według legendy w 1480 r. pewnemu mnichowi Maria Panna. Na pamiątkę tego wydarzenia na skale nad miastem wybudowano Chiesa Madonna del Sasso, czyli sanktuarium pielgrzymkowe Madonny. Na miastem góruje obecnie kompleks kościelno-klasztorny, budowany pomiędzy od XVI do połowy XX w. W środku malowidła włoskich mistrzów, Bramantino i Antonia Ciseri. Z zabytków zachowała się w Locarno część zamku mediolańskich książąt Viscontich. Mieści się w niej Museo Civico e Archeologico.
Locarno znane jest również z odbywającego się w tym mieście w sierpniu Międzynarodowego Festiwalu Filmowego, podczas którego wieczorami na Piazza Grande pod gołym niebem organizowane są pokazy filmów. Z Locarno warto udać się do pobliskiej Ascony, byłej wioski rybackiej u ujścia rzeki Maggia do Jeziora Maggiore w XIX , w swojej historii również uzdrowiska, a teraz ośrodka wypoczynkowego i świetnej bazy wypadowej do dolin alpejskich Val Maggia i Val Centovalli. Doliny w okolicach Locarno i Ascony uchodzą za najbardziej malownicze w Szwajcarii. To osobne enklawy z własną infrastrukturą, koleją, drogami, miejscowościami, a ich długość często przekracza 30 km. Trzeba więc liczyć się z poświęceniem całego dnia na podziwianie ich uroków.
Lozanna
Chociaż Lozanna jest jednym z największych miast Szwajcarii, ma w sobie zdecydowanie więcej z turystycznego kurortu niż z ośrodka wielkomiejskiego. Położona jest na trzech wzgórzach, w okolicy winnic i nad Jeziorem Genewskim, czyli Lac Léman, w którym przeglądają się szczyty Alp Sabaudzkich leżących na przeciwległym, już francuskim, brzegu. Miejsce to daje wielkie pole do popisu nie tylko miłośnikom kultury i historii, ale też fanom aktywnego wypoczynku – pływania, trekkingów, biegania czy jazdy na rowerze. Nic dziwnego, że właśnie tutaj od początku XX wieku mieści się m.in. siedziba Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego!
Bliskie sąsiedztwo z Francją wpływa wyraźnie na atmosferę Lozanny – zarówno jej architekturę, układ urbanistyczny z wąskimi uliczkami i licznymi placami z kawiarniami, jak i lokalną kuchnię, np. kiełbaski duszone z kapustą z zapiekanką z porów, czyli Papet Vaudois. Z portu w centrum miasta możesz udać się statkiem do francuskich miasteczek po drugiej stronie jeziora, czyli do Évian-les-Bains i Thonon-les-Bains.
Jak można spędzić czas w Lozannie? Miejscem idealnym na spacery i posilenie się w klimatycznych kawiarniach i bistrach jest wyłączona niemal w całości z ruchu samochodowego średniowieczna starówka z górującą nad miastem wczesnogotycką katedrą Notre Dame. Swoje kroki skieruj także na plac Pauld z najstarszą lozańską fontanną oraz do położonej na wodą dzielnicy Ouchy słynącej z parków ze śródziemnomorską roślinnością, średniowiecznego zamku oraz pełnych przepychu zabytkowych hoteli.
Szwajcaria rowerem
Szwajcarię przecina sieć dziewięciu głównych tras rowerowych i setki a może tysiące kołowych szlaków lokalnych, kryjących atrakcje, przyjemności, jak również wyzwania, nie mniejsze niż te główne.
Oto szlaki główne:
- Trasa 1 (Rhone-Route) (316 km) – trasa łagodna, rekreacyjna, wzdłuż Rodanu, z Genewy do Andermatt przez Lozannę, Montreux i Sion.
- Trasa 2 (Rhein-Route) (424 km) – trasa łatwa, wzdłuż Renu, z Bazylei do Andermatt przez Szafuzę, Jezioro Bodeńskie i Chur.
- Trasa 3 (Nord-Sud-Route) (363 km) – trasa miejscami trudniejsza, północ–południe, z Bazylei do Chiasso przez Lucernę, Andermatt i Lugano.
- Trasa 4 (Alpenpanorama-Route) (483 km) trasa miejscami trudna, alpejska panorama, z St Margrethen na granicy austriackiej do Aigle koło Jeziora Genewskiego przez Altdorf, Jezioro Czterech Kantonów i Fryburg.
- Trasa 5 (Mittelland-Route) Przez Mittelland, z Lozanny nad Jeziorem Genewskim do Romanshorn nad Jeziorem Bodeńskim przez Biel, Olten i okolice lotniska w Zurychu.
- Trasa 6 (Graubunden-Route) (119 km) – trasa we wschodniej części kraju, dosyć trudna, przez Gryzonię, z Bellinzony do Chur.
- Trasa 7 (Jura Route) (275 km) – niezbyt trudna, przez Jurę, z Bazylei do Genewy wzdłuż północno- zachodniej granicy kraju.
- Trasa 8 (Are-Route) (305 km) – trasa nietrudna, polecana do rodzinnych wycieczek, wzdłuż Aare, z przełęczy Grimsel do Koblencji przy granicy z Niemcami (nie mylić z Koblencją w Niemczech nad Renem) przez Interlaken, Berno i Olten.
- Trasa 9 (Seen-Route) (501 km) – poziom trudności zróżnicowany, gdyz trasa biegnie przez cały kraj, szlak jezior, z Montreux nad Jeziorem Genewskim do południowo-wschodniego krańca Jeziora Bodeńskiego w pobliżu St Margrethen przez Gstaad, Lucernę i Sargans.
Łączna długość powyższych tras to 3300 km. Są zróżnicowane pod względem trudności. Są doskonale oznakowane i trudno je zgubić. Dodatkowe informacje na ich temat są umieszczone przy skrzyżowaniach tras i na stacjach kolejowych. W niektórych miastach, np. w Zurychu, Lozannie, Bernie, można bezpłatnie wypożyczyć rower. Informacji na ten temat należy szukać w miejscowych biurach informacji turystycznej.
Trasami, z wyżej podanej listy można na dwóch kołach przemierzyć Szwajcarię wzdłuż i wszerz. Osobom, które poszczególne regiony chciałyby zarezerwować loty do Szwajcarii i poznać ten kraj dokładnie właśnie poprzez jeżdżenie na miejscu na rowerze, polecamy informacje rowerowe na temat Gryzonii, górskie atrakcje dla cyklistów w Wallis, rowerowe aspekty Ticino i garść informacji o dwukołowych szaleństwach w okolicach Jeziora Genewskiego.
Gdzie i co zjeść w Szwajcarii?
Szwajcarska kuchnia łączy w sobie wpływy niemieckie, francuskie i włoskie. Oto kilka dań i produktów, których warto spróbować podczas wizyty:
- Fondue – tradycyjne danie z roztopionego sera, w którym zanurza się kawałki chleba.
- Raclette – ser topiony na specjalnej patelni, podawany z ziemniakami i piklami.
- Rösti – placek ziemniaczany, często podawany na śniadanie.
- Zürcher Geschnetzeltes – cielęcina w kremowym sosie, specjalność Zurychu.
- Czekolada – Szwajcaria słynie z wysokiej jakości czekolady, warto odwiedzić jedną z licznych czekoladziarni.
- Sery – szwajcarskie sery, takie jak Emmentaler czy Gruyère, są znane na całym świecie.
Jeśli chodzi o restauracje, w każdym większym mieście znajdziesz zarówno tradycyjne lokale, jak i nowoczesne miejsca. W Zurychu warto odwiedzić historyczną dzielnicę Niederdorf, gdzie znajduje się wiele przytulnych restauracji. W Bernie polecamy okolice Starego Miasta, a w Genewie – dzielnicę Pâquis, znaną z ciekawej oferty kulinarnej.
Czy wiesz, że…
Szwajcaria to kraj, w którym wszystko działa punktualnie, dotyczy to także posiłków. Lunche zazwyczaj je się między 12:00 a 14:00, a kolacje między 18:00 a 20:00. W wielu miejscach restauracje mogą zamykać kuchnię w godzinach poza „czasem posiłku”, co może być zaskoczeniem dla turystów.
Kiedy najlepiej odwiedzić Szwajcarię? Pogoda w Szwajcarii
Szwajcaria jest atrakcyjnym kierunkiem przez cały rok, ale pogoda może znacząco wpłynąć na planowanie podróży. Oto charakterystyka pogody w poszczególnych miesiącach:
- Styczeń — marzec: zima, idealna pora na sporty zimowe w Alpach. Temperatury wahają się od -5°C do 7°C.
- Kwiecień — maj: wiosna, przyjemne temperatury (8-18°C), kwitnące łąki alpejskie.
- Czerwiec — sierpień: lato, najcieplejszy okres (15-25°C), doskonały na wędrówki i zwiedzanie miast.
- Wrzesień — październik: jesień, łagodne temperatury (10-20°C), mniej turystów.
- Listopad — grudzień: początek zimy, chłodno (0-10°C), jarmarki świąteczne w miastach.
Najlepszy czas na odwiedzenie Szwajcarii zależy od Twoich planów – lato sprzyja wędrówkom, zima sportom zimowym, a wiosna i jesień to przyjemne pory roku do zwiedzania miast.
Noclegi w Szwajcarii
Szwajcaria oferuje szeroki wybór komfortowych hoteli i apartamentów, dostosowanych do różnych preferencji i budżetów. Oto przegląd głównych opcji noclegowych:
- Hotele: W Szwajcarii znajdziesz zarówno luksusowe pięciogwiazdkowe resorty, jak i przytulne hotele średniej klasy. W większych miastach, takich jak Zurych, Genewa czy Bazylea, dostępne są znane międzynarodowe sieci hotelowe. Mniejsze miejscowości często oferują urokliwe, rodzinne pensjonaty.
- Apartamenty: To popularna opcja dla rodzin lub osób planujących dłuższy pobyt. Wiele apartamentów znajduje się w centrach miast lub w pobliżu głównych atrakcji turystycznych. Zapewniają one więcej przestrzeni i udogodnień, takich jak kuchnia czy pralka.
Ceny noclegów w Szwajcarii mogą być stosunkowo wysokie, szczególnie w popularnych miejscowościach turystycznych i podczas sezonu. Warto rezerwować z wyprzedzeniem, zwłaszcza jeśli planujesz podróż w szczycie sezonu letniego lub zimowego.
Praktyczne informacje dla turystów
Planując podróż do Szwajcarii, warto pamiętać o kilku istotnych kwestiach:
- Języki: Szwajcaria ma cztery języki urzędowe – niemiecki, francuski, włoski i retoromański. W zależności od regionu, jeden z nich dominuje, ale w większości turystycznych miejsc można porozumieć się po angielsku.
- Waluta: Oficjalną walutą jest frank szwajcarski (CHF). Karty płatnicze są powszechnie akceptowane, ale warto mieć przy sobie trochę gotówki, szczególnie w mniejszych miejscowościach.
- Paszport i wiza: Dla obywateli Unii Europejskiej, w tym Polski, wjazd do Szwajcarii jest możliwy na podstawie ważnego dowodu osobistego lub paszportu. Wiza nie jest wymagana przy pobytach do 90 dni.
- Transport: Szwajcaria słynie z doskonale rozwiniętego systemu transportu publicznego. Pociągi i autobusy są punktualne i docierają nawet do odległych miejscowości.
- Ceny: Szwajcaria należy do droższych kierunków turystycznych w Europie. Warto to uwzględnić przy planowaniu budżetu podróży.
- Gniazdka elektryczne: W Szwajcarii używa się gniazdek typu J, które różnią się od standardowych europejskich. Warto zabrać adapter.
- Numery alarmowe: Ogólny numer alarmowy to 112, policja – 117, straż pożarna – 118, pogotowie – 144.
